παγκράτιο

I

Είδος αγωνίσματος των αρχαίων Ελλήνων, που συνδύαζε την πάλη και την πυγμαχία. Ήταν ένα άγριο, επικίνδυνο αγώνισμα, όπου επιτρεπόταν σχεδόν κάθε μέθοδος για να νικήσει κάποιος τον αντίπαλο. Ο Παυσανίας αναφέρει και τον ίδιο τον θάνατο. Οι παγκρατιστές δεν φορούσαν στα χέρια τους βαρείς ιμάντες της πυγμαχίας, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν καλύτερα τα δάκτυλά τους. Στον αγώνα, καθένας από τους αγωνιστές προσπαθούσε να στραμπουλήξει τα χέρια του αντιπάλου ή να τον πνίξει, ή τον χτυπούσε με τη γροθιά του ή έπεφτε ολόκληρος επάνω του. Mόνο τα δόντια και τα νύχια δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιούν. Όσο οι αντίπαλοι αγωνίζονταν όρθιοι, το αγώνισμα λεγόταν άνω ή ορθοστάδην π., αν όμως ένας από αυτούς έπεφτε, ο αγώνας ονομαζόταν κάτω π. ή ανακλινοπάλη, και ο αγώνας συνεχιζόταν έως ότου ο ένας από τους δύο αναγνωρίσει πως ηττήθηκε, οπότε άπλωνε το χέρι του ως σημείο ήττας. Πολλές φορές όμως, επειδή από την εξάντληση δεν πρόφταινε να απλώσει το χέρι του, ή επειδή από φιλότιμο δεν το έκανε, ο ηττημένος έβρισκε τον θάνατο από τα χτυπήματα του αντιπάλου του. Το π. εισήχθη στους Ολυμπιακούς στα Νέμεα και στα Ίσθμια.

II

(pancratium). Φυτό της οικογένειας των αμαρυλλιδών, γνωστό και με την ονομασία αγριόσκυλο. Είναι πολυετής πόα, 20-60 εκ. λεία, με βολβό ωοειδή ή σφαιροειδή. Έχει φύλλα γραμμοειδή και αστραφτερά, μόνιμα και άνθη άσπρα με ωραίο άρωμα. Φυτρώνει στις παραθαλάσσιες περιοχές σε ολόκληρη την Ελλάδα.

* * *

το

βοτ. γένος αγγειόσπερμων μονοκότυλων βολβόρριζων φυτών τής οικογένειας αμαρυλλίδες με δεκαπέντε είδη που απαντούν από τις μεσογειακές περιοχές ώς την Ινδία και από τα οποία στην Ελλάδα φυτρώνει μόνο το είδος παγκράτιο το παράλιο, σύνηθες στις αμμώδεις παραλίες όλης τής χώρας, κν. γνωστό ως κρίνο τής θάλασσας, θαλασσόκρινος ή αλμύρα.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ. πρβλ. αγγλ. pancratium (< παγκράτιον)].